Cà phê là gì? Nguồn gốc và hành trình phát triển của cà phê

Mỗi sáng, mình thường bắt đầu ngày mới bằng một ly cà phê – đôi khi là một ly đen đá đậm đà, có hôm lại là ly sữa đá ngọt ngào, hay những buổi chiều nhâm nhi chút cold brew mát lạnh. Càng uống, càng yêu cà phê. Nhưng bạn đã bao giờ tự hỏi: Cà phê thực chất là gì? Nó bắt nguồn từ đâu và vì sao lại trở thành thứ đồ uống phổ biến khắp thế giới như bây giờ?

1. Cà phê là gì?

Cà phê là một loại thức uống được tạo ra từ hạt cà phê – sau khi được rang lên và xay mịn, rồi pha theo nhiều kiểu khác nhau. Trong cà phê có chất Caffeine, thứ khiến chúng ta cảm thấy tỉnh táo, tập trung hơn. Ngoài ra còn có acid chlorogenic và nhiều hợp chất giúp chống oxy hóa, hỗ trợ trao đổi chất, nên không lạ gì khi nhiều người coi cà phê như một phần không thể thiếu trong cuộc sống hằng ngày.

Hiện nay, có nhiều loại cà phê khác nhau, nhưng phổ biến nhất là Arabica và Robusta. Arabica thơm nhẹ, vị chua thanh, chiếm khoảng 60% sản lượng toàn cầu. Robusta đậm đà, nhiều caffeine hơn, chiếm khoảng 40%, và rất được người Việt ưa chuộng.

2. Hành trình bắt đầu từ... một đàn dê không ngủ?

Chuyện kể rằng, vào thế kỷ thứ 9, tại vùng Kaffa của Ethiopia, một người chăn dê tên Kaldi tình cờ phát hiện đàn dê của mình thức trắng đêm và nhảy nhót kỳ lạ sau khi ăn quả của một loại cây lạ. Kaldi thử nếm loại quả ấy và cũng cảm thấy tỉnh táo lạ thường. Câu chuyện này truyền tới các tu viện, nơi các tu sĩ bắt đầu dùng cà phê để giúp họ thức đêm cầu nguyện.

Từ đó, cà phê theo các đoàn buôn lan ra Trung Đông, rồi đến Yemen vào thế kỷ 15, nơi thành phố cảng Mocha trở thành trung tâm giao thương cà phê sầm uất.

3. Khi cà phê du hành sang châu Âu và toàn thế giới

Vào thế kỷ 17, cà phê đặt chân đến châu Âu. Ban đầu, nhiều người nghi ngại và thậm chí còn cấm đoán. Nhưng rồi, khi Giáo hoàng Clement VIII nếm thử và công nhận rằng "thức uống này thật tuyệt vời", cà phê dần được đón nhận nồng nhiệt. Các quán cà phê mọc lên khắp Anh, Pháp, Ý, trở thành nơi giao lưu của học giả, thương nhân, và nghệ sĩ.

Sang thế kỷ 18, các nước thực dân châu Âu đưa cây cà phê sang khắp các thuộc địa như Brazil, Indonesia, Ấn Độ, Trung Mỹ để trồng đại trà. Và thế là, cà phê chính thức bước vào thời kỳ bùng nổ toàn cầu.

4. Cà phê đến Việt Nam như thế nào?

Ở Việt Nam, cà phê được người Pháp đưa vào khoảng năm 1857. Ban đầu chỉ là trồng thử ở một vài nơi, nhưng đến đầu thế kỷ 20, cây cà phê bắt đầu bén rễ và phát triển mạnh mẽ tại các vùng cao nguyên như Buôn Ma Thuột, Đắk Lắk, Lâm Đồng…

Và điều tuyệt vời là, ngày nay Việt Nam đã trở thành nước xuất khẩu cà phê lớn thứ 2 thế giới, chỉ sau Brazil! Chủ yếu là Robusta, dòng cà phê mạnh, đậm vị, rất "Việt Nam". 

5. Cà phê – không chỉ là thức uống, mà là phong cách sống

Đối với mình – và chắc là với nhiều bạn – cà phê không đơn thuần là đồ uống để tỉnh táo, mà còn là một khoảng lặng, một thói quen, một phần của lối sống. Có khi là một cuộc hẹn đầu ngày, có khi là nguồn cảm hứng để viết, để làm việc, để suy ngẫm.

Từ ly cà phê sữa đá vỉa hè cho đến cappuccino trong quán aircon mát lạnh, cà phê đã đi sâu vào đời sống người Việt một cách tự nhiên và bền vững. Gần đây còn có những biến tấu thú vị như cà phê trứng, cà phê muối, cà phê cam, khiến trải nghiệm lại càng phong phú.

Càng tìm hiểu, mình càng thấy hành trình của cà phê thật kỳ diệu. Từ một quả mọc hoang ở vùng núi châu Phi, nó đã băng qua hàng ngàn năm lịch sử, qua hàng chục quốc gia, để đến tay bạn và mình hôm nay – trong những buổi sáng bình thường mà đầy cảm hứng.

Nếu bạn cũng yêu cà phê như mình, đừng ngần ngại chia sẻ loại cà phê bạn thích nhất nhé. Biết đâu, chúng ta lại tìm thấy vài hương vị mới để thử vào ngày mai!